नोबेल पुरस्कार, २०२० कुन देशका र क-कस्ले पाए हेर्नुहोस् ।

नोबेल फाउंडेशन द्वारा स्वीडेनका वैज्ञानिक अल्फ्रेड नोबेलको सम्झनामा सन १९०१ मा शुरु गरिएको यो शांति, साहित्य, भौतिक, रसायन, चिकित्सा विज्ञान तथा अर्थशास्त्र को क्षेत्रमा विश्वको सर्वोच्च पुरस्कार हो । यो पुरस्कार को रूपमा प्रशंसा-पत्र को साथ 10 लाख डालर को राशि प्रदान गरिदै आएको छ । 

 

पुरै पढ्नुहोस्.....

नेपालका सार्वजनिक संस्थानमा समस्या र चुनौती:-

शेयर वा जायजेथामा सरकारको पूर्ण वा आंशिक लगानी तथा स्वामित्व भएका अविच्छिन्न उत्तराधिकारीवाला स्वशासित सङ्गठनलाई सार्वजनिक संस्थान भनिन्छ । सन् १९३० को दशकमा विश्वले भोग्नुपरेको चरम आर्थिक सङ्कट एवं दोस्रो विश्वयुद्धपश्चात् विकास भएको लोककल्याणकारी राज्यको अवधारणासँगै विश्वभर सार्वजनिक संस्थान स्थापना गर्ने लहर चलेको पाइन्छ । यस अवधारणाले राज्यलाई आफ्ना परम्परागत कार्यका अतिरिक्त उद्यमशीलता र व्यवसायसम्म केन्द्रित गरेको पाइन्छ । निजी क्षेत्रले मुनाफा आर्जन हुने ठाउँमा मात्र लगानी गर्ने‚ सरकार आफै संलग्न भई कार्य गर्दा पुरातन कर्मचारीतन्त्रीय शैलीका कारण व्यावसायिक ढङ्गले काम हुन नसक्ने कारणले जनतालाई अत्यावश्यक एवं अन्य सेवा सर्वसुलभ ढङ्गबाट उपलब्ध गराउन व्यावसायिक सिद्धान्तको प्रयोग गर्न सक्ने गरी सार्वजनिक संस्थानलाई कानुनले तोकेबमोजिम व्यवस्थापकीय स्वायत्तता प्रदान गरिएको हुन्छ ।

नेपालमा योजनाबद्ध विकासको सुरुवात हुनुभन्दा पहिलेबाटै वि.सं १९९३ मा कम्पनी कानुन जारी भई विराटनगर जुट मिलको स्थापना र विशेष ऐन जारी भई वि.सं १९९४ मा नेपाल बैङ्क लिमिटेडको स्थापना भएपश्चात् सार्वजनिक संस्थान स्थापनाको सुरुवात भएको पाइन्छ । नेपालमा योजनाबद्ध विकासको सुरुवात भएसँगै सार्वजनिक संस्थान स्थापना गर्ने लहर नै चलेको पाइन्छ । सातौँ पन्चवर्षाय योजनाको अन्त्यसम्म ६२ सार्वजनिक संस्थान नेपालमा रहेका थिए । आठौँ पञ्चवर्षीय योजनाको सुरुवातसँगै सुरु भएको आर्थिक उदारीकरणको नीतिअनुसार सार्वजनिक संस्थान विभिन्न विधिद्वारा निजीकरण गर्ने नीतिअबलम्वन गरियो जसका कारण हाल ३३ सार्वजनिक संस्थानले मात्र व्यावसायिक कारोबार गरिरहेका छन् ।

सरकारको आंशिक वा पूर्ण स्वामित्व रहने सार्वजनिक संस्थानमा सरकारी नियन्त्रण‚ नाफामुखी भाव भन्दा सेवामुखी भाव‚ पृथक् कानुनी अस्तित्व‚सार्वजनिक जबाफदेहिता र स्वतन्त्र व्यावसायिक कारोबार जस्ता विशेषता रहेका हुन्छन्। योजनावद्द आर्थिक विकासमा सहयोग पुर्‍याउनु‚ जनताका आधारभूत आवश्यकता सुपथ एवं सहज ढङ्गले पुरा गर्नु‚ सन्तुलित क्षेत्रीय विकास गर्नु‚ रोजगारीको सिर्जना‚ सरकारी आयमा वृद्धि‚ निजी क्षेत्र पुग्न नसक्ने ठाउँमा अत्यावश्यक वस्तु तथा सेवा पुर्‍याउनु एवं निजी क्षेत्रको एकाधिकारलाई चुनौती दिनु लगायतका उद्देश्य सार्वजनिक संस्थानले राखेका हुन्छन् ।

नेपालमा सार्वजनिक संस्थान स्थापना भएको करिब ८५ वर्ष बितिसक्दा पनि अपेक्षित नतिजा हासिल हुन नसके पनि सार्वजनिक संस्थानले केही लाभ भने जनतालाई अवश्य पुर्‍याएका छन् । निजी क्षेत्र मुनाफा नदेखेर पुग्न नसक्ने विकट क्षेत्रमा समेत सार्वजनिक संस्थान पुगेर अत्यावश्यक सेवा प्रवाह गरेको‚ नेपालका सार्वजनिक संस्थानले करिब ३१‚००० जनालाई रोजगारी दिइरहेका‚ सरकारको आयमा सार्वजनिक संस्थानले योगदान पुर्‍याएको (आ.व २०७५-०७६ मा सार्वजनिक संस्थानले नेपाल सरकारलाई आयकर बापत रु १७ अर्व ५७ करोड दाखिला गरेको)‚ कतिपय क्षेत्रमा निजी क्षेत्रको एकाधिकारलाई समेत सार्वजनिक संस्थानले चुनौती दिएका एवं सार्वजनिक संस्थानको माध्यमबाट सरकारले जनतासमक्ष आफ्नो उपस्थिति जनाउने भएकोले सार्वजनिक संस्थानको औचित्यता वर्तमान समयमासमेत सान्दर्भिक रहेको छ । कुनै पनि राज्य सामाजिक न्यायको मुद्दाबाट पछि हट्न नसक्ने र सबै क्षेत्रमा निजी क्षेत्र आकर्षित हुन नसक्ने हुनाले पनि सार्वजनिक संस्थानको महत्त्व वर्तमान समयमा पनि सान्दर्भिक नै रहेको छ ।

नेपालका सार्वजनिक संस्थानका समस्या तथा चुनौती :

१. सार्वजनिक संस्थान सेवामूलक ढङ्गबाट चल्ने वा नाफामूलक ढङ्गबाट चल्ने भन्ने सैद्धान्तिक अन्योल कायमै छ । सेवामूलक ढङ्गबाट मात्र चल्दा सार्वजनिक संस्थान घाटामा जाने र सरकारलाई बोझ मात्र हुने एवं नाफामूलक ढङ्गबाट चल्दा सरकारको सेवामुखी चरित्रमै प्रश्न चिन्ह खडा हुन सक्ने चुनौती विद्यमान छ ।

२. सरकारको नीतिगत मार्गदर्शन संस्थान सञ्चालनको आधारशिला हो । तर संस्थानको व्यावसायिक चरित्रमा आँच पुग्ने गरी संस्थानको व्यवस्थापनमा हुने राजनैतिक हस्तक्षेप नेपालका संस्थानलाई भारी परेको छ ।

३. अधिकांश सार्वजनिक संस्थानमा ओभर स्ट्याफिङ रहेको छ‚ मानव संसाधनको राइट साइजिङ सबै सार्वजनिक संस्थानमा चुनौतीपूर्ण छ ।

४. वित्तीय अनुशासन कमजोर रहनु ।

५ . वस्तु तथा सेवाको मूल्य निर्धारणमा सरकारी हस्तक्षेप।

६. अधिकांश संस्थानमा ट्रेड युनियन र व्यवस्थापन बीच सामूहिक सौदावाजी कमजोर रहेको‚ आम कर्मचारीको हित भन्दा व्यक्तिगत स्वार्थ हाबी भएको ।

७.आम जनताको नजरमा सार्वजनिक संस्थानको छवि सुधार गर्नुपर्ने ।

८. सरकारको लगानीको तुलनामा संस्थानबाट सरकारले कम प्रतिफल प्राप्त गरेको । (नेपाल सरकारले सार्वजनिक संस्थानमा आ.व २०७५÷०७६ सम्म गरेको लगानी रु ४ खर्व ६४ अर्व ५९ करोड पुगेको छ)

यी र यस्तै चुनौतीकाबीचमा नेपालका सार्वजनिक संस्थानहरूले जनतासमक्ष अत्यावश्यक वस्तु तथा सेवा जनतासमक्ष पुर्‍याइरहेका छन् । निजी क्षेत्र सक्षम भइसकेका क्षेत्रबाट सरकार क्रमशः बाहिरिँदै‚ संस्थानको सेवामूलक र व्यावसायिक चरित्रबीच उचित तादम्यता मिलाउँदै सार्वजनिक संस्थानहरूलाई कुशल‚ व्यावसायिक र प्रतिस्पर्धी तवरबाट अगाडि बढाउनुको विकल्प छैन । समाजवाद उन्मुख राज्य व्यवस्थाको परिकल्पना गरेको वर्तमान संविधानका आर्थिक‚ सामाजिक उद्देश्य पुरा गर्न समेत सार्वजनिक संस्थानलाई थप प्रभावकारी बनाउनु आवश्यक छ ।

-नविन पौडेलको फेसबुकबाट साभार । 

पुरै पढ्नुहोस्.....

महकाली नदीमा बन्यो ८०० मिटर लामो पक्की पुल ।। 800 Meters Longest bridge on Mahakali River

Picture.1

नमस्कार, हामीले कञ्चनपुर जिल्लाको महाकाली नदीमा बन्दै गरेको पुलको बारेमा सानो भिडियो रिपोर्ट बनाएका छौ । यो पुल पश्चिम नेपालको कञ्चनपुर जिल्लामा अवस्थित निर्माणाधिन पुल हो यसको लम्बाइ ८०० मिटर र लागत ४ अर्ब रहेको भन्ने कुरा स्थानियहरुबाट बुझिन आएकोले के कस्तो रैछ भनि हामी हेर्न यहाँ आएका थियौ । नेपालपारीका दुइ विकट गाविस दोधारा र चाँदनी जोडनलार्इ नेपाल सरकारले यो पुलको निर्माण कार्य प्रारम्भ गरेको देखिन्छ । यस भिडियो भित्र रहेका कुनै पनि सामाग्रीहरु अनुमती विना प्रकाशन र प्रशारण गर्न पाइने छैन । यदि त्यसो गरिएमा कानून बमोजिम हुनेछ केही समस्या परे dbarjel@gmail.com मा सम्पर्क गर्न सक्नुहुने छ । धन्यावाद ।

भिडियो रिपोर्ट

Edit/Mixing/sound/record Shankar Motorcycle Rider Asish Karki Image Text to Word, PDF to Word Convert ।।फोटोमा भएको अक्षरलाइ Word र PDF to Word मा लैजानुहोस । Link1. https://bit.ly/3nQcN8g

महेन्द्रनगर दोधारा चाँदनी झोलुङ्गेपुल।Bally Bridge Jholunge Pul Kanchanpur District Dhodhara Chadani.

Link 2. https://bit.ly/33M5sP4

कञ्चनपुर जिल्ला शुक्लाफाँटा नगरपालिका को बतासे झरना।Batase Waterfall (Jharana) Kanchanpur District.

Link 3. https://bit.ly/3dgVZ5v

Blogger मा फेसबुक कमेन्ट बक्स कसरी राख्ने सिक्नुहोस् ।

 link 4. https://bit.ly/375eJUI

ब्लगमा कसरी कुनै पनि कुराहरु पोष्ट गर्नेः

link 5. https://bit.ly/3k0PypY

एक्सलमा Round Figure Percent Calculation गर्ने तरिकाः

link 6. https://bit.ly/3do7KqZ

पुरै पढ्नुहोस्.....

Image Text to Word, PDF to Word Convert ।।फोटोमा भएको अक्षरलाइ Word र PDF to Word मा लैजानुहोस ।

साथीहरु हामीले अहिलेको Technology को विकास सँगै कम्प्युटरमा इन्टरनेटबाट जुनसुकै कामहरु पनि गर्न सक्छौ । यस भिडियोमा तपाइले कुनैपनि फोटोमाथी लेखिएका अक्षरहरुलार्इ word र PDF मा सजिलै लैजान सक्नुहुने छ । PDF मा लेखिएका कुनै पनि शब्द तथा वाक्य एवम अनुच्छेद हरुलार्इ यस विधिको प्रयोग गरेर तपाइहरुले काम गर्न सक्नुहुनेछ । कुनै पनि पुस्तकका अक्षरहरु तपाइले सजिलै सँग स्क्यान गरी वा फोटो खिचेर सजिलैसँग तपाइहरुले प्रयोगमा ल्याउन सक्नुहुनेछ । यसमा सम्पुर्ण तरिकाहरु सिकाइएको छ । कृपया यो च्यानललार्इ एक पटक Subscribe, Share, Like गर्नुहोला आशा छ हजुरले यसबाट धेरै ज्ञान हासिल गर्नुहुनेछ ।

Record/Mixing/Sound/Edit by Shankar Aryal Contact: dbarjel@gmail.com मेरा अन्य भिडियोहरुको लागि तल रहेको लिङ्कमा जानुहोला धन्यावाद । महेन्द्रनगर दोधारा चाँदनी झोलुङ्गेपुल।Bally Bridge Jholunge Pul Kanchanpur District Dhodhara Chadani. Link 1. https://bit.ly/33M5sP4 कञ्चनपुर जिल्ला शुक्लाफाँटा नगरपालिका को बतासे झरना।Batase Waterfall (Jharana) Kanchanpur District. Link. 2 https://bit.ly/3dgVZ5v Blogger मा फेसबुक कमेन्ट बक्स कसरी राख्ने सिक्नुहोस् । link 3. https://www.youtube.com/watch?v=gbxtA... ब्लगमा कसरी कुनै पनि कुराहरु पोष्ट गर्नेः link 3. https://www.youtube.com/watch?v=75oK8... एक्सलमा Round Figure Percent Calculation गर्ने तरिकाः link 5. https://www.youtube.com/watch?v=ugQ_l...

पुरै पढ्नुहोस्.....

नायब सुब्बा २०७५-१०-२७ मा साेधियका २० ओटा प्रश्नहरुमा Quiz खेली आफ्नो तयारी जाच्नुहोस ।

 

अनलाइन परिक्षा गरी आफ्नो दिमाग जाच्नुहोस् । लिङ्क तल रहेको छ । 

नायब सुब्बा सेट-१

पुरै पढ्नुहोस्.....

महेन्द्रनगर दोधारा चाँदनी झोलुङ्गेपुल।Bally Bridge Jholunge Pul Kanchanpur District Dhodhara Chadani

कञ्चनपुर जिल्ला महाकाली नगरपालिका र भीमदत्त नगरपालिकामा पर्ने प्रख्यात झोलुङ्गे पुल लम्बार्इ १५०० मिटर भनिएको छ महेन्द्रनगर बजारबाट करिव १० किलोमिटरको दुरीमा रहेको यो पुल निकै चर्तित र पर्यटक तान्त सफल भएको अनुभव गर्न सकिन्छ । नेपालको एकदम दक्षिण पश्चिममा रहेको यो पुलले कञ्चनपुर जिल्लको साविक चाँदनी र दोधारा गाविस हाल महाकाली नगरपालिकालार्इ महेन्द्रनगर बजार सम्म जोड्को छ ।यस ठाँउमा प्राय मध्यपश्चिम क्षेत्रका दैलेख, सुर्खेत, बाँके, दाङ, सल्यान, कालिकोट, जुम्ला, मुगु, प्युठान र पश्चिमाञ्चल क्षेत्रका केही जिल्लाहरुका मानिसहरुको बसोबास रहेको छ । कञ्चपुर जिल्लाका पर्यटकिय ठाँउ हरुमा शुल्लाफाँटा राष्ट्रिय निकुञ्ज, बतासे झरना, झिलमिला ताल, महाकाली नदी, दोधारा चाँदनी, मह्मदेब, निलताल, लिङ्गा, टनकपुर ब्रिजलगायत ठाउँहरु पर्दछन् । यो ठाँउमा एकपटक घुम्न आएमा मन शान्त हुनेछ एकपटक अवश्य आउनुहोला ।

        भिडियो रिपाोर्ट

Details

Camera/Edit/Mixking/Audio Shankar Aryal Contact: dbarjel@gmail.com कञ्चनपुर जिल्ला शुक्लाफाँटा नगरपालिका को बतासे झरना।Batase Waterfall (Jharana) Kanchanpur District. Link. 1 https://bit.ly/3dgVZ5v Blogger मा फेसबुक कमेन्ट बक्स कसरी राख्ने सिक्नुहोस् । link 2. https://www.youtube.com/watch?v=gbxtA... ब्लगमा कसरी कुनै पनि कुराहरु पोष्ट गर्नेः link 3. https://www.youtube.com/watch?v=75oK8... एक्सलमा Round Figure Percent Calculation गर्ने तरिकाः link 4. https://www.youtube.com/watch?v=ugQ_l...

पुरै पढ्नुहोस्.....

कञ्चनपुर जिल्ला शुक्लाफाँटा नगरपालिका को बतासे झरना।Batase Waterfall (Jharana) Kanchanpur District.

कञ्चनपुर जिल्ला शुक्काफाँटा नगरपालिका वडा नं. ८ (पहिले डडेल्धुरा जिल्लामा पर्ने भन्ने) मा रहेको बतासे झरना एकपटक जानै पर्ने ठाँउ । जान चै दुःख तर पुगेसी स्वर्ग जस्तो प्राकृतिक सुन्दरता हजुरहरुपनि एक पटक जानुहोला, अत्यन्तै राम्रो छ रमणिय ठाउँ हजुरहरुपनि एक पटक जानुहोला समय मिलायर के कसरी जाने भनेर सबै यहाँ भिडियोमा राखिएको छ तपाइहरुलाइ कुनै पनि समस्या पर्ने छैन । जाँदा बाइकको कण्डिसन चै हेर्नुहोला अनि तेल हाल्नुहोला कच्चीबाटो रहेकाले अलि समस्या हुन सक्छ अरु सब ठिक छ ।

भिडियो रिपाोर्ट

Special Thanks

Ranjan Timilsaina Chandra Basnet Asish Karki Bhanu Joshi Edit & Mixing Shankar Aryal www.dbarjel.com.np अन्य लिङ्कहरु Blogger मा फेसबुक कमेन्ट बक्स कसरी राख्ने सिक्नुहोस् । link 1. http://y2u.be/gbxtAZQI3jY ब्लगमा कसरी कुनै पनि कुराहरु पोष्ट गर्नेः link 2.http://y2u.be/75oK8NfGZzk एक्सलमा Round Figure Percent Calculation गर्ने तरिकाः link 3. http://y2u.be/ugQ_lUpDogA थप केही जानकारी लिनु परे dbarjel@gmail.com मा सम्पर्क गर्नुहोला ।

पुरै पढ्नुहोस्.....

सुरक्षित पासवर्ड सम्वन्धी अभ्यासहरु ।

1. Introduction

1.1 A secure password practices is a set of rules designed to enhance computer security by encouraging users to employ strong passwords and use them properly. A secure password practices is often part of an organization's official regulations and may be taught as part of security awareness training. The secure password practices may either be advisory or mandated by technical means.

2. Overview

2.1 Passwords are an important aspect of computer and information security. They are the front line of protection for user accounts. A poorly chosen password may result in the compromise of organization's entire corporate network. As such, all organization’s employees (including contractors, vendors and other external entities with access to organization systems) are responsible for taking the appropriate steps, as outlined below, to select and secure their passwords.

2.2 All employees that have access to organizational information systems must adhere to the password practices defined below in order to protect the security of the network, protect data integrity, and protect computer systems.

पुरै पढ्नुहोस्.....

विविधता व्यवस्थापन ।

–        बालानन्द पौडेल

(१) विविधता व्यवस्थापन के हो?

कुनै पनि संस्थाको उद्देश्य प्राप्तीको लागि आवश्यक विविधतायुक्त ज्ञान, शिप, मनोवृत्ति र अभिवृत्ति प्राप्त गरी त्यसलाई सृजनशिल रुपमा प्रयोग गर्नु नै विविधता व्यवस्थापन हो । यसले व्यक्तिमा भएका विभिन्नताहरुलाई मान्यता दिन्छ । विविधता व्यवस्थापनले मानिस भित्र भएको विविधतायुक्त सम्भाव्य क्षमताको सकारात्मक पक्षलाई प्रोत्साहित गर्दछ र नकारात्मक पक्षलाई निरुत्साहित गर्दछ । संस्था भित्र विविधतालाई बढी उत्पादनशिल बनाउने संस्कृतिको विकास गर्दछ । यसैले समाजका सबै पक्षलाई समावेशी बनाई कार्य वातावरणलाई बढी उत्पादनशिल र सृजनशिल बनाउँदछ ।

पुरै पढ्नुहोस्.....

अर्धन्यायिक निकायको न्याय सम्पादन प्रकृया ।

@डा. कुमार शर्मा आचार्य

परिभाषा 

👉 Quasi-Judicial:

· Exercising power or functions that resemble those of a court or a judge

· अर्धन्यायिक शब्दले न्यायिक जस्तै भन्ने बुझाउंछ ।

· प्रशासनिक निकाय वा पदाधिकारीले सम्पादन गर्ने न्यायिक कार्यलाई नै अर्धन्यायिक कार्य भनेको पाईन्छ ।

Quasi-judicial

· Administrative tribunals or government officials which, in their decision-making process, are subject to the rules of natural justice.

· The action taken and discretion exercised by public administrative agencies or bodies that are obliged to investigate or ascertain facts and draw conclusions from them as the foundation for official actions.

· As a general rule, only courts of law have the authority to decide controversies that affect individual rights.

👉 अर्धन्यायिक निकायका विशेषता

· प्रशासक नै निर्णयकर्ता न्यायिक अधिकारि हुन्छ ।

· निर्णय गर्नु पर्ने सार्वजनिक प्रशासन, प्रशासकिय नीति वा अन्य प्रशासकिय कार्यसंग सम्बन्धित हुन्छ ।

· निर्णय गर्दा निर्णयकर्ताले प्रशस्त स्वविवेक वा तजविजि अधिकार प्रयोग गर्न सक्छ ।

· मूख्य काम प्रशासनिक हुन्छ तर उक्त कार्य पुरा गर्न कानुनले न्यायिक अधिकार पनि दिएको हुन्छ

· कुनै कुनै निकायले मुद्दा अनुसन्धान गर्न अभियोजन गर्न (सरकारी वकिलबाट राय लिनु पर्दछ) र फैसला गर्ने अधिकार पनि पाएका हुन्छन् ।

पुरै पढ्नुहोस्.....

संघीयताका विशेषता उल्लेख गर्दै नेपालको संविधानअनुसार संघ, प्रदेश र स्थानीय तहबीचको अन्तरसम्बन्धका आधारबारे चर्चा गर्नुहोस् ।

संघीयताका विशेषता उल्लेख गर्दै नेपालको संविधानअनुसार संघ, प्रदेश र स्थानीय तहबीचको अन्तरसम्बन्धका आधारबारे चर्चा गर्नुहोस् । (४+६)= १०

👉संघीयताका विशेषता

सार्वभौमसत्ताको दुई वा दुईभन्दा बढी तहबाट प्रयोग हुने व्यवस्थासहितको राज्यको स्वरूपलाई संघीयता भनिन्छ । संघीयतामा जनताको सार्वभौमिकताको वास्तविक अभ्यासका लागि एउटै मुलुकभित्र राष्ट्रिय सरकारका अलावा क्षेत्रीय र स्थानीय तहमा समेत सरकारहरूको गठन र सञ्चालन हुने व्यवस्था गरिएको हुन्छ । विश्वमा जम्मा २८ वटा मुलुकमा रहेको संघीय व्यवस्थाका देहायका आधारभूत विशेषता देख्न सकिन्छ :

(क) एउटै मुलुकभित्र शासनका दुई वा दुईभन्दा बढी तह हुन्छन् । तल्ला तहहरूको साझा उपरी संरचनाका रूपमा संघ रहेको हुन्छ ।

(ख) तल्ला तहका सरकारमा अधिकारको हस्तान्तरण लिखित संविधानबाटै गरिएको हुन्छ ।

(ग) संविधानले एकल र साझा गरी दुई खाले अधिकार दिएको हुन्छ । एकल अधिकारका विषयमा तल्ला तहहरू स्वायत्त र स्वशासित हुन्छन् भने साझा अधिकारका विषयमा शासनका तहहरूबीच साझेदारी शासन हुन्छ । त्यसैले संघीयतामा स्वशासन र साझेदारी शासनको समिश्रण हुन्छ ।

(घ) संवैधानिक सीमाभित्र रहेर सार्वभौम सत्ताको प्रयोग तल्ला तहका सरकारले समेत गर्न सक्ने भएता पनि यसको अन्तिम प्रयोग गर्ने अधिकार भने संघलाई मात्र हुन्छ ।

(ङ) शक्तिको क्षितिजीय र ठाडो दुवैखाले सन्तुलन र नियन्त्रण हुन्छ ।

(च) तहहरूका बीचमा कार्यगत स्वायत्तता भएता पनि परस्परमा सहयोग, सह–अस्तित्व, सहकारिता र समन्वयमा आधारित सम्बन्ध कायम गरिएको हुन्छ ।

(छ) शासनका तह र एकाइबीच स्रोत–साधनको सन्तुलित, विवेकपूर्ण र न्यायोचित विनियोजनका लागि स्वायत्त संवैधानिक निकायको व्यवस्था गरिएको हुन्छ ।

👉संघ, प्रदेश र स्थानीय तहबीचको अन्तरसम्बन्ध

नेपालको संघीयता केन्द्र विमुख वा प्रतिस्पर्धी नभएर सहकारितामूलक स्वरूपको हो । सहकारितामूलक संघीयतामा शासनका तहहरू परस्परमा सह–अस्तित्व, सहकार्य, सहयोग र समन्वयका आधारमा सञ्चालित हुन्छन् । नेपालको संविधानले शासनका तहबीचको अन्तरसम्बन्धका देहायका आधार तोकेको छ ः

(क) राजनीतिक अन्तरसम्बन्ध

पारस्परिक सहयोगमा आधारित संघीयता : धारा ५० (१)

तीन तहबीचमा सह–अस्तित्व, सहकारिता र समन्वयमा आधारित सम्बन्ध : धारा २३२ (१)

संघ, प्रदेश र स्थानीय तहबीच समन्वय कायम गर्न संघीय संसद्ले आवश्यक कानुन बनाउन सक्ने :धारा २३५ (१)

नेपाल सरकारले संविधान र संघीय कानुनबमोजिम प्रदेश र स्थानीय तहलाई आवश्यक निर्देशन दिन सक्ने : धारा २३२ (२) र (८)

आपसमा समन्वय कायम गर्न अन्तर–प्रदेश परिषद् रहेने : धारा २३४ ।

(ख) प्रशासनिक अन्तरसम्बन्ध

धारा ५०, धारा २३२ र धारा २३५ का माथि उल्लेख गरिएका व्यवास्थाहरू ।

लोकसेवा आयोगको परामर्शमा संघीय र प्रदेश निजामती सेवाका पदबीच सेवा परिवर्तन वा स्थानान्तरण : धारा २४३ (५) (घ) ।

प्रदेश लोकसेवा आयोग कानुनको आधार र मापदण्ड संघीय कानुनद्वारा निर्धारण हुने : धारा २४४ (३) ।

गाउँ/नगरपालिकाको कर्मचारी र कार्यालयसम्बन्धी व्यवस्था प्रदेश कानुनबमोजिम हुने : धारा (२२७) ।

(ग) आर्थिक अन्तरसम्बन्ध

राजस्व स्रोतको बाँडफाँडसम्बन्धी व्यवस्था (धारा ६०)

तीनै तहले आफ्नो आर्थिक अधिकार क्षेत्रभित्रको विषयमा कर लगाउन र राजस्व उठाउन सक्ने ।

साझा सूची र तीनै तहमा नपरेको विषयमा कर लगाउने र राजस्व उठाउने व्यवस्था नेपाल सरकारले निर्धारण गरेबमोजिम हुने ।

नेपाल सरकारले संकलन गरेको राजस्व तीनै तहबीच न्यायोचित वितरणको व्यवस्था मिलाउने ।

प्रदेश र स्थानीय तहले प्राप्त गर्ने वित्तीय हस्तान्तरण राष्ट्रिय प्राकृतिक स्रोत तथा वित्त आयोगको सिफारिसबमोजिम हुने ।

निष्कर्षमा भन्नुपर्दा संघीयता राज्यशक्तिको प्रयोग शासितहरूकै संलग्नता र सम्मतिमा गर्ने व्यवस्थाको अभ्यासद्वारा जनताको सार्वभौसत्ता स्थापित गर्ने प्रणाली हो । तथापि शासनका तहहरूले आ–आफ्नो अधिकारको प्रयोग गर्दा सह–अस्तित्वको मान्यताअनुरूप पारस्परिक सहयोग, साझेदारी र सहकार्यलाई केन्द्रबिन्दुमा राखिनुपर्छ । नेपालको संविधानले व्यवस्था गरेको संघीयताको मर्म पनि यही हो ।

पुरै पढ्नुहोस्.....

तपाइलाइ हामीले दिएको SLC Result अहिले पनि कसरी हेर्ने भनेर थाहाँ छ ? छैन भने हेर्नुहोस् ।

यसमा वि.स.२०५७ साल देखि वि.स. २०७२ साल सम्ममा SLC दिएका विद्यार्थीहरुको मार्कशिट हेर्न मिल्छ जसमा तपाइले आफ्नो SLC दिदाको सिम्बोल नम्बर र जन्ममिति अनि SLC दिएको साल राखेर Marksheet Verify गर्नसक्नु हुनेछ । 

नतिजा Verify गर्न यहाँ क्लिक गर्नुहोस । 

पुरै पढ्नुहोस्.....

तपाइको ठाँउको हुलाक संकेत नम्बर कति होला ? हुलाक संकेत नम्बर (Postal Code) थाहा पाउन हेर्नै पर्ने यो जानकारी ।

तपाइलाइ थाहा नहुन सक्छ Postal Code हुलाक संकेत नम्बर के हो ? यसले कसरी काम गर्छ भनेर यो तपाइ हाम्रै ठाँउमा रहेको हुलाक कार्यालयको कार्यालय संकेत नम्बर हो जुन चिठी पत्रमा प्राय लेख्ने गरिएको हुन्छ यो कोडले अन्तिम पटक जहाँबाट चिठी पत्र तेस्रो पक्षमा वितरण हुन्छ त्यो हुलाक कार्यालयलाइ जनाउछ  ।  नेपालको हुलाक संकेत नम्बर Postal Code हरु थाहा पाउन यहाँ तलको चित्रमा क्लिक गर्नुहोस तपाइ जहाँ भएपनि आफ्नो ठाउँको हुलाक संकेत नम्बर (Postal Code हेर्नुहोस् । 

पुरै पढ्नुहोस्.....

लोकसेवाले विज्ञापन नखोल्ने, २० हजार कर्मचारी अभाव हुँदै

लोकसेवाले विज्ञापन नखोल्ने, २० हजार कर्मचारी अभाव हुँदै

लोकसेवा आयोगले यस वर्ष निजामती कर्मचारीका लागि विज्ञापन नगर्ने भएको छ। आयोगले असोजको अन्तिम बुधबारदेखि विज्ञापनखुलाउने निर्णय गरेको थियो तर कोरोना भाइरसको संक्रमण बढेपछि नखोल्ने तयारी गरेको हो।

  संघीय मामिला तथा सामान्य प्रशासन मन्त्रालयले परिस्थिति सहज नभए आयोगमा रिक्त पदको विवरण नपठाउनेभएको छ। यद्यपिमन्त्रालयले रिक्त पदमा विवरण संकलन भने सुरु गरेको छ।आयोगले विज्ञापन खुलाउनुअघि संघीय मन्त्रालयले रिक्त पदको विवरणपठाउनुपर्छ।मन्त्रालयले पठाएको पदको आधारमा आयोगले विज्ञापन खुलाउने गर्छ। संघीय मामिलामन्त्री हृदयेश त्रिपाठीले आयोगमारिक्त पदको विवरण आयोगमा पठाउने कि नपठाने भन्नेबारे निर्णय नभएको बताए।

पुरै पढ्नुहोस्.....

सार्वजनिक व्यवस्थापन भनेको के हो ? यसको कार्यक्षेत्रमाथि प्रकाश पार्नुहोस् । १० अंकको प्रश्न है त

सार्वजनिक मामिलाको सञ्चालन : सार्वजनिक व्यवस्थापन

नागरिकको सर्वोत्तम हितका लागि सार्वजनिक सरोकारका मामिलाहरूको सञ्चालन गर्नुलाई सार्वजनिक व्यवस्थापन भनिन्छ । उपलक्ध स्रोत साधनको उचित परिचालन गरी सांगठनिक लक्ष्य हासिल गर्न चाँजोपाँजो मिलाउनुलाई समेत व्यवस्थापन भनेर बुझिन्छ । सन् १९८० सम्म प्रशासन भनेर बुझिने विषय नै पछि गएर सार्वजनिक व्यवस्थापन भयो । लुथर गुलिकका अनुसार सार्वजनिक व्यवस्थापनअन्तर्गत योजना तर्जुमा गर्ने, संगठनको स्थापना गर्ने, जनशक्तिको व्यवस्था गर्ने, नेतृत्व दिने, निर्देशित गर्ने, नियन्त्रण गर्ने, प्रतिवेदन÷सूचना प्रवाह गर्ने, र बजेट बनाउने एवं लागू गर्ने कार्य पर्दछन् । 

प्रशासन शब्द सार्वजनिक सेवामा र व्यवस्थापन शब्द निजी क्षेत्रमा प्रचलित थियो । प्रशासनको तुलनात्मक अध्ययनपछि यसमा व्यापक सुधारको खाँचो देखियो । यही खाँचो पूरा गर्न प्रशासनमा निजी क्षेत्रका राम्रा गुणहरू अंगीकार गरी यसलाई सार्वजनिक व्यवस्थापन भन्न सुरु गरियो । अर्थात् परम्परागत र एकसूत्रीय प्रशासन व्यवस्थामा निजी क्षेत्रका राम्रा गुण अंगीकार गरिएपछि यो सार्वजनिक व्यवस्थापनका नामबाट परिचित भयो । यही परिवर्तनस्वरूप सार्वजनिक क्षेत्रमा निजीकरण, सेवा करार, कार्यसम्पादन सम्झौता, गुणस्तर परीक्षण, व्यवस्थापन परीक्षण, सेवाग्राहीका गुनासा सुनुवाइजस्ता विषयले प्रवेश पाए ।

सार्वजनिक व्यवस्थापनका विभिन्न कार्यक्षेत्र

(क) योजना व्यवस्थापन : मुलुकको सर्वाङ्गीण विकासका लागि उपयुक्त योजना तर्जुमा गर्ने, जनसहभागिता बढाउने र त्यसको प्रभावकारी सञ्चालन गर्ने कार्य सार्वजनिक व्यवस्थापनले गर्दछ । जनताको मागअनुसारको नीति, कार्यक्रम तर्जुमा गरी जनताको माग र आवश्यकताका आधारमा त्यसलाई सञ्चालन गर्नुपर्दछ । जसका लागि आवश्यकताका आधारमा नीति तर्जुमा र जनताको मागका आधारमा योजना तर्जुमा, छनोट र कार्यान्वयन गर्नुपर्दछ ।

(ख) जनशक्ति व्यवस्थापन : सार्वजनिक व्यवस्थापन सञ्चालन गर्ने एक मात्र जीवन्त र चलायमान आधार मानव स्रोत हो । प्रभावकारी नीति तर्जुमादेखि योजनाको कार्यान्वयनका लागि महत्वपूर्ण पक्ष सार्वजनिक क्षेत्रमा दक्ष, योग्य, सीपयुक्त जनशक्ति आवश्यकता पर्दछ । योग्य, दक्ष, प्रतिस्पर्धी जनशक्तिले मात्र समग्र व्यवस्थापनमा योगदान गर्न सक्ने भएकाले योग्यतम् जनशक्तिको प्राप्ति, विकास, उपयोग र सम्भार गर्ने कार्य सार्वजनिक प्रशासनका लागि अपरिहार्य रहन्छ ।

पुरै पढ्नुहोस्.....